Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Kurulu (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Aralık ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi.
Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0,72, yıllık ise yüzde 103,4 olarak açıklandığını belirten Çandır, “Bu rakam son 4 yılın en düşük Aralık ayı enflasyonu oldu. Yıllık 103,14 olarak açıklanan Aralık ayı rakamı halen son 8. “Geçtiğimiz Mart ayında yüzde 105,70 olarak üç haneli olarak açıklanmaya başlayan tarımsal girdi maliyetlerindeki yıllık enflasyon, o tarihten bu yana artarak, Aralık ayı itibarıyla bir önceki aya göre yüzde 103,14 geriledi.”
Çandır, yıllık tarım maliyetlerinin eskiye göre halen rekor seviyede olduğunu belirterek, “Bu durumun en az önümüzdeki Mart ayına kadar devam etmesi beklenmelidir” dedi.
“En yüksek enerji maliyeti her yıl arttı”
Tarım-GFE alt kalemlerine bakıldığında Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmet fiyatlarında aylık yüzde 0,33, yıllık yüzde 104,42 artış olduğunu kaydetti. Değişikliklerin yüzde 1,87, ilaçta yüzde 2,16, veteriner hizmetlerinde eksi yüzde 1,58, yemde yüzde 3,41 ve diğer kalemlerde yüzde 3,33 oranında değişiklik açıklandığını belirtti. Aralık ayında aynı kalemlerin yıllık değişimlerine bakıldığında Çandır, tohumda yüzde 89,29, kudrette yüzde 115,87, gübrede yüzde 101,48, ilaçta yüzde 96,11, veteriner hizmetlerinde yüzde 33,98, yem ve diğer kalemlerde yüzde 117,81 olduğunu söyledi. 69.41’lik bir artışın açıklandığını kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet fiyatlarının aylık bazda yüzde 3,64, yıllık bazda ise yüzde 94,35 arttığına işaret etti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Aralık ayı tarımsal üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 4,82, yıllık ise yüzde 151,03 olarak açıklandığını hatırlatan Önder Ali Çandır, “Temmuz ayında üretici lehine bir durum vardı. Makas lehte döndü. Önümüzdeki aylarda da bu trendin devam etmesi üretici sektör için birikmiş zararların kapanması açısından olumlu bir beklentidir” dedi.
Yerli ve yabancı üretici enflasyonunun tarım sektörüne dolaylı etkisine dikkat çeken Çandır, şunları kaydetti:
“Aralık ayında açıklanan aylık yüzde 2,77 ve yıllık yüzde 49,90 olan yabancı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) ve eksi aylık yüzde 0,24 ve yıllık yüzde 97,72 olan yerli üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) genel olarak sektörün taşımaya devam edeceğini gösteriyor. Ancak bu ay YD-ÜFE rakamının bir önceki aya göre düşük artışla açıklanması tarımsal girdi fiyatlarına olumlu yansıyacaktır.”
Çandır, Yİ-ÜFE’de gıda üretiminin aylık yüzde 3,33, yıllık ise yüzde 105,31 arttığına işaret ederek, “Gıda imalat enflasyonu aylık ve yıllık bazda Tarım-ÜFE’nin üzerinde olurken, Tarım-ÜFE’nin altında kaldı. Aylık ve yıllık bazda ÜFE, Enflasyon gıda üretim maliyetlerini artırıcı olmaya devam etti.
“Üretici, maliyet artışının üçte birini tüketiciye yansıtabiliyor”
Aralık ayında tüketici enflasyonu TÜFE’sinin aylık yüzde 1,18, yıllık ise yüzde 64,27 olarak açıklandığını hatırlatan Başkan Çandır, “Tüketici tarafında gıda enflasyonu aylık yüzde 1,86, yıllık ise yüzde 77,87 oldu. Aralık ayında işlenmemiş gıda enflasyonu aylık yüzde 1,42 oldu.” ve yıllık yüzde 73,25 açıklandı. Yaş meyve sebze enflasyonu aylık eksi yüzde 3,30 ve yıllık yüzde 78,54 olarak açıklandı. Tüketici tarafındaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldıkları maliyet artışlarının yaklaşık üçte birini yansıtabildiklerini gösteriyor.” ifadelerini kullandı. – ANTALYA
